Kwintencirkel, Kruizen en Mollen

Kwintencirkel

Met behulp van de kwintencirkel kun je berekenen hoeveel kruizen of mollen er in een majeurtoonladder zitten en bij welke tonen. Ook kun je de kwintencirkel gebruiken om akkoordprogressies te maken. Je kunt de kwintencirkel zien als een horloge met op elk uur een grondtoon van een toonladder of akkoord.

mollen

0 C

kruizen

1 F

G 1

2 Bes

D 2

3 Es

A 3

4 As

E 4

5 Des

B 5

Fis Ges6

Kruizen

Met de klok mee is het een kwintencirkel met toename van kruizen, een verhoging van het septiem met een halve toon in de toonladders. Voorbeeld: Van C naar D worden twee kruizen (Fis en Cis) toegevoegd:

C - D - E - F - G - A - B - C        
                        G - A - B - C - D - E - Fis - G
                                                 D - E - Fis - G - A - B - Cis - D

1e kruis  = Fis
2e kruis  = Cis
3e kruis  = Gis
4e kruis  = Dis
5e kruis  = Ais
6e kruis  = F / Eis

Stel dat ik wil weten hoeveel kruizen in de toonladder van A zitten. Op 3 uur zie ik dat A drie kruizen heeft. Dat zijn de Fis, Cis en de Gis. De oplossing is dus: A - B - Cis - D - E - Fis - Gis - A

Voor de kwintencirkel geldt de volgende ezelsbrug:

Voor het aantal kruizen:	Clara Gaat Dan Altijd Eten Bij Fisite
Voor welke tonen:	Fiste Cisca Gister. Discoplaten Aistend uit een Eisco (=F)

Mollen

Tegen de klok in is het een kwartencirkel met een toename van mollen, een verlaging van de kwart met een halve toon in de toonladders. Voorbeeld: Van C naar Bes worden twee mollen (Bes en Es) toegevoegd:

C - D - E - F - G - A - B - C
                   F - G - A - Bes - C - D - E - F                
Bes - C - D - Es - F - G - A - Bes                                

1e mol  = Bes
2e mol  = Es
3e mol  = As
4e mol  = Des
5e mol  = Ges
6e mol  = Ces / B

Stel dat ik wil weten hoeveel mollen in de toonladder van Bes zitten. Op 10 uur zie ik dat Bes twee mollen heeft. Dat zijn de Bes en de Es. De oplossing is dus: Bes - C - D - Es - F - G - A - Bes