In het midden van de jaren vijftig gebruikte men de term 'rhythm and blues' voor zwarte muziek. Om de blanke markt te bereiken, huurde men blanke artiesten in om covers te maken van de originele nummers. Als 'popmuziek' verkocht dit beter dan het oorspronkelijke liedje, dat alleen onder zwarten werd gedistribueerd. Zo werd Elvis Presley beroemd met covers als 'Hound Dog' en 'Shake, Rattle and Roll'; Pat Boone 'coverde' enkele R&B-musici, waaronder Fats Domino. De uitdaging voor Gordy was om blanke kopers te trekken voor zijn platen en dat betekende dat hij zich moest losmaken van de R&B-markt. Gordy stichtte Motown met achthonderd dollar die hij van de beleggingsclub van zijn familie had gekregen. Hij kocht een huis op West Grand Boulevard. Hij woonde boven en werkte beneden. Gordy gaf het huis een wit verfje en zette er tweedehands opname-apparatuur in. 'Ik wilde dat de artiest de deur inkwam als onbekende en de deur uitging als een ster', vertelde Gordy. Hij liet met grote blauwe letters 'Hitsville U.S.A.' op het huis schilderen.
Al had Gordy geen magische formule voor hits, in korte tijd ontstond een eigen geluid. Onder invloed van Afrikaans-Amerikaanse muziek - jazz, gospel, blues, R&B, doo-wop - ontwikkelden Motown-artiesten een beukende beat op de achtergrond, een aanstekelijke ritme dat de tieners liet swingen op de dansvloer. Uiteindelijk werd een groep van jazzmusici Motowns huisband, de Funk Brothers. Hun eigen manier van spel op de bas, piano, drums en saxofoon, begeleid door meeklappende handen en tamboerijnen, werd karakteristiek voor de 'Motown Sound.'
Motowns stal van producers en schrijvers schreef vaardig teksten bij deze mix; onschuldige teksten over jonge liefdes - het verlangen, de verheerlijking, het verlies en het terugwinnen. Het team van Hitsville, fabriceerden hit na hit. The Temptations zongen over 'sunshine on a cloudy day' en 'a girl's smile so bright she could have been a candle.' The Supremes zagen een minnaar 'walk down the street, knowing another lover you'd meet.'
Spontaniteit en creatieve gekkigheid waren de regel bij Motown. Hitsville, 24 uur per dag open, werd een vaste ontmoetingsplaats voor de artiesten. Als een groep tijdens een opnamesessie wat meer achtergrondzang nodig had of meer tamboerijnen, stond er altijd iemand klaar. Niets ging te ver.
De integratie ritme met symfonische strijkjes was een andere techniek die Motown gebruikte om naar de pop over te stappen. Toen Gordy voor het eerst strijkers van het Detroit Symphony Orchestra inhuurde, stribbelden ze tegen op verzoeken om de arrangementen te spelen. 'Dit kan niet, dit is nooit eerder gedaan', riepen ze. 'Maar dat is wat ik mooi vind, dat wil ik horen', hield Gordy vol.' Sommige musici stapten op, 'Maar toen we hits scoorden met strijkinstrumenten, vonden ze het prachtig.'
Motown was meer dan een opnamestudio, het was ook een muziekuitgever, een talentenjager, een platenfabrikant en zelfs een school. Sommige artiesten noemden het 'Motown U', de universiteit van Motown. Terwijl de ene groep in de studio opnam, deed een andere groep aan stemtraining. Terwijl de choreograaf the Temptations een aantal nieuwe stappen leerde, hamerden arrangeurs en muziekschrijvers er een melodie uit op de vleugel.
In 1962 propten vijfendertig enthousiaste musici zich in een lawaaierig oud busje voor Motowns eerste tournee, een slopend schema van dertig optredens heen en weer langs de Oostkust.
Enkele shows waren in het Zuiden, waar veel van deze jonge mensen voor het eerst aan den lijve rassenscheiding meemaakten: in restaurants werden ze niet geholpen of moesten ze via de achterdeur naar binnen. Na een concert in Birmingham, Alabama, werd de bus beschoten. In Florida sprongen de mensen uit het zwembad van het motel toen de Motown-groep erin dook. Zo nu en dan, als ze speelden voor een publiek dat voor het eerst geïntegreerd was, of als zwarte en blanke tieners in de gangpaden dansten, hielp de muziek de raciale scheiding te overbruggen.
Platen winkels weigerden een album met zwarte Amerikanen op de hoes in de bakken te zetten. Vandaar dat een brievenbus en niet the Marvelettes te zien zijn op de cover van hun Please Mr. Postman-elpee.
Drie zwarte tienermeisjes uit een woningbouwproject in Detroit doorbraken alle rassenscheidingen. Mary Wilson, Diana Ross en Florence Ballard deden al in 1960 auditie bij Gordy, maar hij wees ze de deur omdat ze nog op school zaten. Vanaf toen kwamen de meisjes elke dag langs in de studio, waar ze altijd bereid waren mee te zingen en te klappen. Een paar maanden later tekenden ze een contract en noemden ze zichzelf te Supremes.
De daaropvolgende jaren namen ze allerlei liedjes op, zonder veel succes. Toen zetten song writers Holland-Dozier-Holland een energiek ritme en een koortje van 'baby, baby' onder een eentonig, klaaglijk liedje, en ze noemden het 'Where Did Our Love Go'. De plaat schoot naar de top van de hitlijsten en was de eerste van vijf nummer één hits in 1964 en '65.
De meisjes bleven nog een jaar gewoon in de projects wonen, maar verder veranderde hun leven compleet. Een zomertoernee met Dick Clark en een optreden in de Ed Sullivan Show werden gevolgd door televisiespots, concerten in nachtclubs, internationale tournees en publiciteit in alle media. Al snel wisselden ze hun zelfgemaakte jurken in voor glamoureuze, met lovertjes bestikte gewaden, en de tourbus voor een verlengde limousine.
De gladde sound van the Supremes maakte de weg vrij voor andere Motown-artiesten. Motown bleef aan de top van de hitparades, gelijk opgaand met de Beatles, de Rolling Stones en de Beach Boys. In het midden van de jaren zestig verkocht Motown meer 45-toerenplaten dan enige andere maatschappij.
Rond 1968 had Motown alle verwachtingen overtroffen en de groei ging maar door. Dat jaar zette de onderneming een nieuw hoofdkwartier neer van tien verdiepingen, aan de rand van de binnenstad van Detroit. Vier jaar later volgde Motowns eerste film, Lady Sings the Blues, met Diana Ross in de hoofdrol. Gordy wilde meer doen in de filmindustrie en verhuisde het bedrijf naar Los Angeles. De verhuizing naar Los Angeles was het begin van het einde van Motowns gouden tijd. Er veranderde veel. Zangers verlieten hun groep voor een solocarrière. De huisgroep en het team van jonge producers verdwenen. Veel inmiddels beroemde artiesten werden weggekocht door andere maatschappijen en klaagden dat Motown hen had bedrogen. Rechtszaken volgden. Steeds doken verhalen op over Motowns banden met de maffia.
In 1988 verkocht de oprichter Motowns platendivisie voor 61 miljoen dollar aan MCA Records, die het in 1994 weer doorverkocht aan Polygram Records voor 300 miljoen.
In Detroit kunnen fans de sfeer van het vroegere Motown nog proeven. Het blauw-witte Hitsville-huis is nu een museum, gesticht door Gordy’s zus. Een oud mengpaneel, een snoepautomaat ,de studio, de bladmuziek voor 'Stop! In the Name of Love' staat nog op de Steinway, microfoons bungelen aan het plafond en muziekstandaards staan opgesteld, de harmonika van Stevie Wonder, Michael Jacksons handschoen met namaakdiamanten, toneelkleding, gouden en platina platen en talloze foto's.
Hoewel de buurt van Hitsville niet meer je dat is, trekt het museum een constante stroom bezoekers, mensen die eens wilden zien waar de Motown-sterren vandaan kwamen.
