maandag 30 november 2015

Muziek tijdens operaties verlicht pijn en spanning

Dat meldt Daily Mail op basis van een onderzoek van de Universiteit van Zürich.

Als patiënten naar hun favoriete muziek luisteren hebben ze een lagere bloeddruk en hartslag dan de patiënten die niet naar muziek luisteren. De resultaten zijn beter als patiënten hun eigen afspeellijst mogen kiezen, concluderen de onderzoekers.

Diana Vetter, hoofdonderzoeker, legt uit: "Veel patiënten hebben smartphones met daarop hun persoonlijke muziek. Als dokters patiënten informeren over de positieve effecten van muziek rondom een operatie, is dat een goedkope manier om de gezondheid van mensen te verbeteren."

Afbeeldingsresultaat voor muziek en pijn
Afbeeldingsresultaat voor muziek en pijn
Vetter komt tot deze conclusie na het onderzoeken van 47 studies over de impact van muziek op operaties. Gemiddeld zorgde muziek rondom een operatie voor 31 procent minder pijn, 29 procent minder kans op het gebruiken van pijnstillers en 34 procent minder angst en spanningen. Er is de afgelopen vijftien jaar volgens Vetter veel onderzoek gedaan naar het effect van muziek rondom behandelingen in het ziekenhuis.

De onderzoekers hoopten ook conclusies te kunnen trekken over de impact van inrichting, architectuur en kunst op de uitkomst van operaties, maar daarin slaagden zij niet.

donderdag 26 november 2015

Rock ‘n’ roll in de polder (1957-1964)

Al duizenden jaren maakt de mens muziek. Al die tijd wordt die ter plekke gespeeld én beluisterd. Dat verandert als in 1877 de Amerikaan Thomas Edison de fonograaf uitvindt. Hiermee wordt het mogelijk geluid vast te leggen en te verspreiden. Een tweede belangrijke uitvinding is de radio, door de Italiaan Marconi in 1895.
Vanaf 1920 veroveren de radio en grammofoonspeler ook ons land en maken Nederlanders voor het eerst op grote schaal kennis met andere muziekculturen, met name die uit de Verenigde Staten. Daarvandaan komen tal van nieuwe vindingen, zoals het drumstel en de elektrische gitaar. Eddy Christiani introduceert dit instrument in 1939 in Nederland. De bevrijding door de Amerikanen en Canadezen heeft een enorme impact op het dagelijks leven in ons land. Alles uit de VS oogt mooier en lijkt beter te smaken, of het nu frisdrank is, kleding of populaire muziek.

Als in 1955 de rock ‘n’ roll-rage losbarst waait die al snel over naar Europa. De term rock ‘n’ roll slaat op de manier van dansen, waarbij het meisje en de jongen telkens tegen elkaar aan botsen (rock) en elkaar weer loslaten (roll). Muzikaal gezien betekent rock ‘n’ roll niet zoveel nieuws. Het is een mengeling van de verschillende soorten dansmuziek die in de jaren veertig in de Amerikaanse cafés worden gespeeld: swing, jive, de blanke country & western en de zwarte rhythm & blues.

Wat wel bijzonder is, is dat rock ‘n’ roll zich specifiek richt op jongeren. Tot dan toe hadden de ouders altijd bepaald hoe hun kinderen zich kleedden en naar wat voor muziek ze luisterden. In de jaren vijftig krijgen jongeren in Amerika en later ook in Nederland voor het eerst een eigen besteedbaar budget. Hun eerste zakgeld besteedden ze aan nylon kousen, sigaretten, snacks, transistorradio’s, brommers en grammofoonplaten. Populaire muziek en het imago van de sterren gaan een rol spelen bij de identificatie van jeugdgroeperingen, zoals nozems en pleiners. De vetkuif duikt op in het modebeeld. Berichten over afgebroken bioscopen bij de eerste voorstellingen van de film Rock Around The Clock en andere relletjes, wekken de belangstelling van jong Nederland. De gevestigde orde moet niets hebben van deze ‘uitspattingen’.



De Hilversumse omroepen weigeren rock ‘n’roll-platen te draaien. Lange tijd zijn de nieuwste hits alleen te horen op Radio Luxemburg. Pas in september 1959 komt de VARA met een radioprogramma voor jongeren: Tijd Voor Teenagers. Dit brengt de meeste Nederlandse jongeren voor het eerst in aanraking met popmuziek. De eerste Nederlandse tienersterren (Sweet Sixteen, Fouryo’s) kopiëren alleen de vorm, niet de rauwheid van de rock & roll.

De indorock van de Tielman Brothers is echter even energiek als die van hun Amerikaanse collega’s. Jongeren uit het voormalig Nederlands-Indië zijn opgegroeid met Amerikaanse dansmuziek, die ze kennen van de radiostations in Australië en de Filippijnen. Het succes van de Tielman Brothers is voor een belangrijk deel te danken aan hun opwindende show, waarbij ze o.a. staan op de contrabas en de gitaren naar elkaar overgooien. Tot plaatsucces komt het bij de Tielman Brothers niet. Al snel verhuizen ze naar Duitsland, waar vooral in Hamburg een levendig live-circuit bestaat. In die clubs spelen ook The Beatles, die later de Tielman Brothers als één van hun voorbeelden zullen noemen.

Plaatsucces is er wel voor een andere indorock-act, de Blue Diamonds. Hun zoetgevooisde pop, gemodelleerd naar de Everly Brothers, wordt wel gedraaid door Hilversum. Het succes van de Blue Diamonds bereikt een hoogtepunt als eind 1960 Ramona uitgroeit tot een wereldhit.

Het duurt even voordat Nederlandse jongeren door hebben hoe je een rock ‘n’ roll-liedje schrijft. De eersten die dat succesvol doet is Peter Koelewijn, die met zijn band De Rockets in de zomer van 1960 een grote hit scoort met Kom Van Dat Dak Af. Het succes van Ramona en Kom Van Dat Dak Af blijft niet onopgemerkt. Een paar slimme zakenlieden zien het gat in de markt en duiken erin. Op 21 april 1960 start de commerciële zender Radio Veronica met een programma dat voornamelijk bestaat uit popmuziek. Omdat commerciële omroep dan nog verboden is, zendt Veronica uit vanaf een schip in de Noordzee.

Ook de platenmaatschappijen ontdekken de tienermarkt en organiseren talloze talentenjachten op zoek naar jonge zangers, zangeressen en groepen. In korte tijd maakt Nederland kennis met een reeks tienersterren: Ria Valk (Hou Je Echt Nog Van Mij Rockin’ Billy?), Herman van Keeken (Corinne, Corinna), Willeke Alberti (Spiegelbeeld), Johnny Lion (Sophietje) en Anneke Grönloh (Brandend Zand).

maandag 23 november 2015

Sido Martens

Sido Martens (1949) is een Nederlands zanger, gitarist en mandolinespeler, die landelijk bekend werd als lid van de folkrockgroep Fungus.
Martens verwierf in Friesland lokale bekendheid als gitarist van een duo met Piet Kok, en van de folkgroepen Hello en Farmers Union. In 1974 voegde hij zich bij de Nederlandstalige folkrockgroep Fungus die Vlaardingen als thuisbasis had. Hij speelde mee op het Nederlandstalige debuutalbum en werkte nog gedeeltelijk mee aan het tweede Fungus-album, maar verliet de groep in 1975 voor een solocarrière. In datzelfde jaar kwam zijn eerste album "Land En Water" uit, geproduceerd door Roy Beltman.
Martens maakte vier solo-albums, en was ook als gastmuzikant actief, maar na 1980 raakte zijn muzikale carrière in het slop.

vrijdag 20 november 2015

Protestzanger Armand (69) overleden

Armand, de bekendste protestzanger van Nederland, is op 69-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn platenmaatschappij 20 november bekendgemaakt.

Het grote publiek kent hem als 'protestzanger' van 'dat ene nummer': Ben ik te min stond in 1967 veertien weken in de Top 40. Sinds een paar jaar was hij weer geregeld in beeld. In 2011 deed Armand mee aan het televisieprogramma Ali B op volle toeren. In 2012 werkte hij voor het eerst samen met zanger Lucky Fonz III en Dave von Raven van The Kik, allebei fan van Armand. In juni kwam het album Armand & The Kik, een samenwerking tussen platenlabels Top Notch en Excelsior Recordings met bewerkingen van minder bekende Armand-liedjes. Daarna trokken Armand en The Kik samen langs Nederlandse poppodia.'



'Ben ik te min' is het bekendste protestlied uit de Nederlandse popgeschiedenis. Hij zelf zei erover in een interview met de Volkskrant eerder dit jaar: 'Ben ik te min is aardig actueel gebleven. Wat dat betreft is er de afgelopen vijftig jaar geen kloot veranderd. De wereld is alleen maar grimmiger geworden. Daarom zeg ik: je moet je eigen wereld maken. Love, peace en happiness is nog steeds wat de maatschappij redt.'
HASJ
Op het moment dat ik ergernis voel opkomen, maak ik een blow en is het voorbij. Daar ben ik mee gezegend

Armand
De zanger stond ook bekend om zijn voorliefde voor marihuana. Uit het interview eerder dit jaar: 'Als het kan hasj. De wiet die in coffeeshops te koop is, zit nog vol bladgroen, waardoor je blow een scherpe smaak krijgt. Al die soepgroenten die erbij hangen, moet je niet willen roken. Op het moment dat ik ergernis voel opkomen, maak ik een blow en is het voorbij. Daar ben ik mee gezegend.'

Volgens Armand is hij altijd voor de jeugd blijven optreden: 'De groep mensen tussen de 15 en 25 jaar die naar mijn optredens komt, heeft zich al die tientallen jaren ververst. Was dat niet zo, dan speelde ik niet meer. Dat ik een sixtiesartiest word genoemd, komt door de mensen die na de jaren zestig in slaap zijn gevallen. Over nostalgie kan Dave (van The Kik, red.) gloeiend vertellen. Nostalgie impliceert dat iets voorbij is. Nostalgisch zijn is dus een bord voor je kop hebben, want tijd kan niet voorbij zijn. Het gaat altijd door en door. Als je je daar niet op instelt, kun je beter meteen van de flat springen.

'Laatst vroeg iemand mij of ik er niet bang van word dat leeftijdsgenoten wegvallen. 'Moet je eens goed luisteren', zei ik. 'Er worden nog steeds meer mensen geboren dan er doodgaan, dus er is niets aan de hand.'

'Ik ga liever om met jonge dan met oude mensen. Bij jonge mensen is nog hoop. Het zijn studenten die de omkeer moeten maken. Op het moment dat ze getrouwd zijn en een paar kinderen hebben, is het afgelopen.'



SONGTEKST BEN IK TE MIN
Wil je blijven? Ok
't Heeft toch geen enkele zin
Als je me maar niet ziet als het jochie met de rozen, want dan stort je hele droomwereld in
Jij was, zoals ze dat noemden, het idealistische type, maar daar heb je nu verrekt weinig meer van
Je bent nu net zo materialistisch als ik, maar hoe wil je 't, hoe wil je 't in godsnaam anders dan?
Ben ik te min, ben ik te min omdat je ouders meer poen hebben dan de mijne?
Ben ik te min, ben ik te min omdat je pa in een grotere kar rijdt dan de mijne?

En toch wil je blijven, maar je pa, die wil 't niet
Ik denk dat je beter kunt gaan
En je moeder, die doe je ook veel verdriet
Als je thuiskomt zal ze zeggen: "Wat doe je me aan?"
Jouw moeder, die ik moest aanhoren, met haar achterlijk gezwam over de studie van je broer
En dat je pa zo'n succesvol zakenman was
Met andere woorden: "Wat ben jij een boer"
Maar ben ik daarom te min, ben ik te min omdat je ouders meer poen hebben dan de mijne?
Ben ik te min, ben ik te min omdat je pa in een grotere kar rijdt dan de mijne?

Maar kijk uit, je bent 't niet gewend om te vreten van de straat
Als je lichamelijk maar niet belangrijk vindt, want dat is 't in feite niet waar 't om gaat
En als je 't aankunt, nou, kom dan gerust weer, en anders dan donder je maar op
Want 't is echt niet dat ik niets om je geef, maar zo duw je je hoofd in een strop
Maar ben ik nou te min, ben ik te min omdat je ouders meer poen hebben dan de mijne?
Ben ik te min, ben ik te min omdat je pa in een grotere kar rijdt dan de mijne?

donderdag 19 november 2015

Parijs 13 november 2015



Er is een aantal redenen waarom IS zich zou hebben gericht op Le Bataclan concertzaal in Parijs.
Volgens de eigen verklaring van de groep, was het een plek 'waar honderden afvalligen in een losbandige bende had verzameld." Misschien wisten zij  dat Le Bataclan ooit Joods eigendom is  geweest, of kozen ze het gewoon omdat het een 'soft target' zou zijn. Maar het feit dat het een populaire poppodium gastheer was voor een Amerikaanse band Eagles of Death Metal kan ook een goede reden zijn. IS veracht zowel Amerika en populaire muziek, en de laatste jaren klinkt deze afkeer steeds luider.

Waarom, wanneer duizenden werden gedood in een wrede oorlog tussen de rebellen en het Syrische regime van Hafez al-Assad, zou IS het kunnen schelen wat mensen dragen, kijken en luisteren? Een jonge Syrische die woont in de hoofdstad van Raqqa  'zag zijn beste vriend gearresteerd worden voor het dragen van een heavy metal T-shirt. Andere Syriërs werden gearresteerd voor songs die te vinden waren hun mobiele telefoons. IS zoekt naarstig naar kleine overtredingen. In een incident in het begin van 2015, werd een groep muzikanten blijkbaar veroordeeld tot 90 zweepslagen voor het spelen van een elektronisch keyboard.


IS' religieuze politie, Hisbah besteedt bijzondere aandacht aan metalheads, goths en andere subculturen. Net als middeleeuwse inquisiteurs, zien ze Satan (shaytan) en bovennatuurlijke wezens (djinn) overal en in alles. Voor een organisatie die skinny jeans en drums heeft verboden als symbolen van de goddeloze westerse decadentie, zinspeelt rockmuziek op de duisternis, en wordt Satanisme of rauwe seksualiteit altijd zal hard bestraft.

Maar er is een lachwekkende ironie in het hart van IS 'hardhandig optreden op de donkere kant vna de popmuziek' Veel van de jonge Europeanen en Amerikanen die naar Syrië afreizen zijn precies het soort zoekers die, jaren eerder, misschien aanhangers waren van een andere oppositionele subcultuur. Lang voordat ze haar naam veranderde in Umm Hussain en vertrok voor de Islamitische Staat om een Britse jihadistische trouwen, was de Britse moeder Sally Ann Jones was een punk rocker. Tot voor kort waren, voordat ze vertrokken naar Syrië in 2012 en 2013, zowel Duitse Denis Cuspert en West Londoner Abdel Majed Abdel Bary (mislukte) rappers. Ze zijn waarschijnlijk inmiddels overleden.

Dit artikel is een snel gemaakte vertaling.

Dit verhaal zal verschijnen in het 28 november nummer van Billboard USA

In Alle Staten: Oregon

De 51 Amerikaanse staten hebben ieder zo hun eigen favoriete en succesvolle artiest.
In de komende 51 afleveringen komen alle staten aan bod met een kort overzicht van de artiesten die, behalve er geboren zijn, zich het meest met die staat identificeerden. Bekende voorbeelden: Arkansas-Johnny Cash, Californië-Brian Wilson (Beach Boys), Georgia-Ray Charles en Texas-Buddy Holly.

Maar wie vertegenwoordigt Hawaii, Alaska, Florida of New York ?

In deze 38e aflevering:
Oregon
USA
Johnnie Ray (1927-1990) uit Oregon was een Amerikaans zanger, liedjesschrijver en pianist.
Ray was één van de populairste Amerikaanse zangers van z'n tijd, en wordt door velen beschouwd als de voorbode van wat later als rock 'n' roll zou bestempeld worden.
Een van Ray's grootste hits is Cry waarvan twee Nederlandstalige covers bestaan; in 1974 vertolkte Farce Majeure het als een door Ted de Braakgehuilde hekeldicht op president Nixon. De tweede en bekendste versie is Als je huilt van Andre van Duin die er in augustus 1982 een nr.1-hit mee had.

dinsdag 17 november 2015

Beknopte geschiedenis van de populaire muziek (deel 11)

Dansen in de jaren negentig



Uit de traditie van de zwarte Amerikaanse muziek worden in twee lokaties de kiemen gelegd voor nieuwe dansmuziek. In Chicago voor die van de house (de term komt van The Warehous-club met de zwarte DJ Frankie Knuckles die Philly Soul, disco, Kraftwerk en drumcomputerbreaks mixt; een andere grondlegger is DJ Farly ‘Jackmaster’ Funk). En in Detroit krijgt een killer, met synthesizerinvloeden, meer intellectualistischer, minimalistischer variant ook, de naam techno toebedacht (Juan Atkins, Derrick May, Kevin Sounderson = The Belleville Three). House en techno, instrumentale muziek met hooguit een korte tekst-sample, domineren de jaren negentig en treden uit de discotheken (waar turntablism van de DJ’s een artiesten-status krijgt) tot op de massamarkt. Tot eind van het decennium opnieuw de funk-gerichte, meer melodieuze en tekst-gedreven zwarte muziek terugkeert, die met de zogeheten R&B een zeer studiogerichte, ‘gehakte’ stijl levert (ritme wordt mee instrumentaal ondersteund; de melodie wordt geleverd in breakbeats) (Destiny’s Child, TLC). R&B is een vrouwelijke aangelegenheid tegenover het macho-mannenbastion van de rap.
House deelt zich op in een groot aantal stijlen (zo de afsplitsing in blanke, Europese varianten met meer electronica – eigenlijk is de Belgische New Beat een voorloper). Nederland kent zijn ultra-tempo gabber. Maar het heimwee naar deep house, de originele Chicago-sound blijft. The Orb, Underworld en The Prodigy brengen de blanke touch in de house én op het podium.
Ambient gedijt verder in het new age-gedachtengoed; trance is dan weer verbonden met goa, een uit de
Indische deelstaat Goa stammende subcultuur met nachtenlang dansen in een fluo-omgeving, waarbij de trance gestimuleerd wordt door druggebruik. ‘Progressievere’ goa wordt gaandeweg ook omschreven als psytrance. Minimalistische techno wordt ook aangeduid met clicks & cuts.Wat vroeger een instrumental werd geheten wordt nu omschreven als ‘audio-‘ of ‘soundscapes’. Voor clicks ‘n’ cuts vindt men ook verwante termen als bliep, bedroom music, glitchcore, illbient, cyberdelia, indietronic(a). Techno met groove of breakbeats gecombineerd levert technodub. Dergelijk amalgaam van genres wordt graag avantgardetechno geheten en geplaatst tegenover de commerciële dans-produkties. In 2003 vallen in het dansgenre nog termen als: breakcore, acidcore, hardtek en etnodance.


Een muzikologische voetnoot: in house wordt elke tel van de viervierde maat benadrukt (zoals in marsmuziek), met tussentijd door de hi hat, terwijl in rock ‘n’ roll de tweede tel wordt benadrukt (backbeat), in ska en reggae de tweede tel en waarbij de eerste niet wordt bezet (afterbeat), maar vaak
wordt ingekleurd door de ritmegitaar. Hip hop of rap is evenmin als de (commerciële) house in de jaren negentig uit de hitparades te branden. Via zijn break beats en met zijn techno-invloeden stimuleert hip hop echter een nieuw genre van zwarte muziek, dat als jungle wordt omschreven, en dat in Londen ontwikkeld is uit de hardcoretechno en de breakbeats – dat zijn versnelde ritmes uit de hip hop – en ook invloeden meepakt uit de ska/dub geëvolueerde ragga. Deze jungle wordt weer verblankt in de zogeheten ‘intelligent’ drum and bass (Goldie, Underworld). Uit dezelfde bronnen, maar met een snuifje jazz dance gekruid en
evoluerend naar chemical (Chemical Brothers) of big beats is de triphop (die van jungle en drum and bass verschilt door minder snelle en gevarieerde ritmepatronen). Triphop staat voor langzame, veelal instrumentale tracks met dub-effecten, op het grensgebeid tussen hiphop, ambient en jazzdance (Portishead). Als triphop gesofisticeerd, jazzy en laidback is, wordt de rauwe, energieke variant dan weer als big beats benoemd (The Prodigy, Chemical Brothers).

zaterdag 14 november 2015

A Night At The Opera

Queen A Night At The Opera.pngVanaf 14 november 1975 ligt het album A Night At The Opera van Queen in de platenwinkel. Het is tot dan toe het duurste album dat in Engeland is opgenomen. Dit komt vooral door de hoge kosten die zijn gemaakt voor het nummer Bohemian Rhapsody, dat wereldwijd al vele malen is verkozen tot "beste nummer ooit".



Behalve Bohemian Rhapsody staat op de plaat ook het nummer Love of My Life, een akoestisch nummer dat standaard is geworden bij live-optredens. Ook '39 is een zeer gewaardeerd nummer. Dit nummer is geschreven door Brian May en gaat over een man die vanaf de aarde vertrekt om ergens anders een nieuwe wereld te ontdekken. De man denkt zelf dat hij een jaar weg is, maar als hij terugkomt blijkt dat er op aarde al 100 jaar is verstreken sinds zijn vertrek, en dat zijn familie al dood is. Het gaat over de relativiteitstheorie van Einstein. Op het moment dat May dit nummer schreef, was hij bijna klaar met zijn studie astronomie.

Een van de nummers op dit album is door zijn tekst en hardheid tegenover Norman Sheffield, de oud-manager van Queen, memorabel te noemen. Death On Two Legs (Dedicated To...) werd door Freddie Mercury uit woede geschreven en was een directe aanval op deze manager die door hun toenmalige platenmaatschappij Trident werd aangesteld. De overige leden van de band vonden dit zo hard dat ze aan Freddie vroegen of het inderdaad zo hard moest zijn, maar de schrijver beslist, werd er gezegd.



The Prophet's Song is tot slot ook een memorabel stuk, vooral omdat het enigszins cynisch reageert op de kerk. Dit nummer werd geschreven door May, nadat hij een droom had over de invloed van de Bijbel en het verhaal van Noach. In het begin van het opnemen van dit nummer werd het People of the Earth genoemd, ten tijde van de persconferentie die werd gehouden werd dit nummer ten gehore gebracht alleen was het nog niet af.

De naam van het album is afgeleid van de film A Night at the Opera, een klassieke komedie uit 1935 van de Marx Brothers. Toen de band een vrije avond had van het opnemen in de studio zaten ze een (destijds net uitgevonden) video van deze film te kijken, en daar de band bezig was met het opnemen van het operagedeelte in Bohemian Rhapsody, vonden ze de titel erg passend voor het nieuwe album. Later heeft de band het volgende album, A Day At The Races, ook naar de gelijknamige film van de Marx Brothers genoemd.

woensdag 11 november 2015

Simon & Garfunkel (deel 11)

Roy Guest van de Harold Davison Agency boekt vooral Amerikaanse folkzangers voor optredens in Engeland, zoals Tom Paxton en Judy Collins, en geleidelijk aan — wanneer die iets bekender raakt — ook Paul Simon. De flat van Judith Piepe in East End in Londen is de ontmoetingsplek bij uitstek voor Amerikaanse en Engelse muzikanten. De Amerikaanse cult-songwriter Jackson C. Frank woont hier een tijdlang, net als Sandy Denny en Al Stewart. Het is niet verwonderlijk dat de song "Blues Run The Game" door diverse muzikanten wordt gecovered, waaronder Bert Jansch en Simon & Garfunkel — hun versie uit 1965, een outtake van de Sounds Of Silence sessies, wordt overigens pas in 1997 uitgebracht op de cd-box Old Friends. Simon produceert nog in 1965 Frank's enige solo-elpee, simpelweg Jackson C. Frank getiteld, voor het Engelse Columbia label. De plaat verschijnt in een oplage van duizend exemplaren en is pas rond 1995 als cd Blues Run The Game iets makkelijker verkrijgbaar. In juni 1965 is Garfunkel klaar met zijn zoveelste studie, waarna hij zich weer bij Simon voegt. In de zomermaanden treden ze vooral als duo op.




Na de zomer keert Garfunkel terug naar New York en gaat Simon naar Noord-Engeland voor een serie optredens in pubs en folk-clubs. Het is de laatste reeks solo-optredens voordat Simon & Garfunkel doorbreken. In de jaren tachtig schrijft journalist Pete Frame — bekend van het legendarische blad Zig Zag en zijn al even legendarische The Complete Rock Family Trees (London: Omnibus Press, 1980) — in zijn boek Rock Gazetteer (London: Omnibus, 1989; de voorloper van de vele geografische rock-boeken) schertsend, dat "Bridge Over Troubled Water" in het plaatsje Tiverton geschreven zou zijn. Het was een bericht dat later nog diverse malen is overgenomen, maar waarvan de auteur later opmerkte dat hij het had verzonnen om op die manier de plegers van plagiaat te achterhalen. In het plaatsje Widnes, bij Liverpool, laten ze overigens een plaquette maken op het plaatselijke station, omdat "Homeward Bound" daar geschreven zou zijn. In elk geval is die song wel op ervaringen tijdens die tournee gebaseerd.

maandag 9 november 2015

The fabulous sounds of the sixties (1)


Dat neemt anderzijds ook niet weg dat de “jaren zestig” (maar dan niet specifiek lopend van 1 januari 1960 tot 31 december 1969, eerder zoiets van 1963 tot 1973) wel degelijk een heel bepaald cachet meekrijgen op zowat alle terreinen van de menselijke activiteit. Het studentenprotest en de vredesbetogingen op het politieke terrein. The Beatles en de hele pop-art, inclusief minirok en dergelijke op het breed-culturele gebied en de zogenaamde “golden sixties” op het economische vlak.

Ach, die Golden Sixties, een begrip dat hardnekkig standhoudt ook al was mijn vader indertijd wàt fier omdat hij zich een Simca 1000 kon aanschaffen, terwijl hij later evenveel van Ford Escort verwisselde als van onderbroek. Maar goed, een televisietoestel kwam in ieders bereik (al viel daar buiten de uit Amerika geïmporteerde “Hullaballo”-programma’s en “Vibrato” op de RTB niet veel te rapen voor de popliefhebbers) en vooral de popularisering van de transistorradio zorgde ervoor dat – tien jaar na Amerika – de jeugd in Vlaanderen eindelijk een eigen muzikaal universum kon opbouwen. Als ik na al die jaren dan ook terugblik op de sixties, lijkt het wel of het toen voortdurend zomer was en ik tegen de huisgevel in de zon naar Radio London lag te luisteren.

Zouden we dan meteen ook met Shakespeare kunnen stellen dat “the winter of our discontent” omgeturnd was door “the sun of York”? Uiteraard niet natuurlijk, want de grenzen mochten dan nog een beetje verlegd zijn grenzen blijven grenzen en voor opgroeiende pubers dienen die nog steeds om te worden doorbroken. Zo had ik in tegenstelling tot mijn onfortuinlijke collega J.M. wel degelijk reeds de gelegenheid om in de vroege jaren zestig muntjes te gaan stoppen in de juke-box van café Rio, maar dat belette niet dat met namen die brave Beatles in een aanvangsfase taboe waren. Niet alleen was ik verplicht hun prentjes die in kauwgompakjes zaten stiekem te verzamelen, voor mijn eerste Beatle-single “I feel fine” was het mijn grootmoeder die mij in de grootste geheimhouding geld had moeten toestoppen. Wanneer ik ze ooit heb gedraaid, is me dan ook een raadsel.

“For your love” van The Yardbirds moet zowat de eerste popsingle geweest zijn die ik open en bloot thuis durfde laten beluisteren (zonder veel succes overigens) nadat ik mijn ouders had gesust met “Maria Elena” van Los Indios Tabajaras. Wat niet belette dat sporadisch zich nog muzikale incidenten zouden voordoen zoals die keer dat ik verplicht werd “From the bottom of my heart” van The Moody Blues sito presto te ruilen met een vriendje (ik kreeg “Wonderful land” van the Shadows in de plaats, wat ik me overigens nooit heb beklaagd), of toen ik “19th nervous breakdown” van The Rolling Stones had gekocht, de dag dat ik glansrijk was gezakt voor Grieks en Latijn. Ik geef nu toe dat dit tactisch misschien geen al te goede zet is geweest.

Twintig jaar later konden “oudere jongeren” onder ons elkaar weer ontmoeten op een tentoonstelling in Brussel die echter voorbijging aan het feit dat in die jaren ook het federalisatie-idee in Vlaanderen de kop opstak (Leuven Vlaams!), waardoor het een typisch unitair Belgisch tweetalig gebeuren is geworden. Met daarbij het leuke toeval dat de twee vlaggen de lading toch wel op een erg verschillende manier dekken. De Franstaligen spreken over “les années choc”, de Vlamingen slechts over “de stoute jaren”.

Wellicht hebben de Franstaligen meer voeling met Parijs, waar de twintigste verjaardag van de meirevolte de gedroomde aanleiding vormde voor deze tentoonstelling. En die was toch wel meer “choc” dan gewoon de “stoute”, studentikoze gebeurtenissen in Vlaanderen.

De keurige bankbediende haalde voor de gelegenheid weer een broek met olifantenpijpen en een hemd met opzichtige bloemen uit de kast, terwijl moeder koortsachtig naar dat minirokje zocht dat dochterlief vorig weekend weer had gejat om ermee naar een megadancing te trekken. Manlief kijkt afgunstig als ze de geblondeerde haren borstelt voor de spiegel. “Bestond er maar een wonderhaargroeimiddel,” zucht hij, denkend aan zijn weelderige haardos, onderwijl melancholisch over zijn uitpuilende buik wrijvend. Maar even later, als de gitaren ingeplugd worden en de zanger “test one-two-three” zegt in de microfoon, zijn alle droeve overpeinzingen vervlogen en zijn vader en moeder weer twintig en kijken elkaar verliefd in de ogen. Zoon en dochter schudden meewarig het hoofd als ze hen zien te keer gaan op “Born to be wild”.

vrijdag 6 november 2015

De allereerste 'omroepuitzending'

Wanneer ingenieur Hanso Steringa Idzerda op 6 November 1919 vanuit zijn huiskamer in Den Haag aan de Beukstraat 8-10 een radio-uitzending verzorgt is dit een historische dag voor de radio. De uitzending van Idzerda is namenlijk de allereerste 'omroepuitzending'. De uitzending is op 5 November 1919 in de Nieuwe Rotterdamsche Courant aangekondigd als "Radio Soirée Musicale". Het liedje wat het eerste wordt uitgezonden is Turf In Je Ransel. De roepnaam van Idzerda is PCGG. Idzerda zendt de programma’s van zijn PCGG van 1919 tot 1924 uit van acht tot elf uur op donderdagavond en op zondagmiddag. Dit gebeurt niet zonder hindernissen. In 1923 moet hij enige tijd zijn programma’s staken, omdat buren overlast ondervinden van zijn elektrische generator. Ook wordt Idzerda geplaagd door geldzorgen. Met het uitzenden van reclameberichten en dankzij de sponsoring door de Engelse Daily Mail weet hij extra financiën binnen te krijgen. Ook de NVVR (Nederlandse Vereniging Voor Radiotelegrafie) draagt enige tijd bij aan de financiering van zijn uitzendingen. De meeste kosten draagt Idzerda zelf. Zijn Nederlandse Radio Industrie gaat failliet in 1924. Ondertussen is de NSF (Nederlandse Seintoestellen Fabriek) in Hilversum begonnen met het verzorgen van radio-uitzendingen. Idzerda wordt op 3 November 1944 door de Duitsers gefusilleerd. Hij is 59 jaar geworden.

maandag 2 november 2015

Beknopte geschiedenis van de populaire muziek (deel 10)

Gitaar versus synthesizer



De Britse hardrock vindt een USA-variant, die gaandeweg met de term heavy metal (Metallica) of gewoon met metal zal bedacht worden. Een subvariant is de melodische symfonische adult oriented rock of AOR, waarbij men ook powerballads aantreft. Hardrock versplintert: de USA-raprock bezit hip hop-invloeden – Red Hot Chilli Peppers; death metal, vooral vanuit Noorwegen spektaculair de aandacht opeisend, of black metal heeft als handelskenmerk: lugubere grafstemmen – tussen grommen en brullen door lage scheurklanken door de stembanden te persen, grunten geheten - en lager gestemde gitaren; met de term speedmetal wordt het hoge tempo van deze vorm van metal omschreven. Hardcore en metal wordt gecombineerd door Rage against the Machine. Groepen als ZZ Top, Guns N’Roses en Bon Jovi slagen er in metal en pop te combineren. Daarnaast vinden afsplitsingen van de USA hard-rock plaats in een meer middleclass-variant. R.E.M., U2, The Red Hot Chilli Peppers, Live zijn voorbeelden. Grunge (de muziek van de X generatie: slome gedesillusioneerde kinderen van de babyboomers) is daarvan ook een goed voorbeeld (Nirwana in 1991 uit Seatlle; Pearl Jam). Meer algemeen spreekt men over alternative rock. Men begint over garage-rock te spreken om er de zogeheten authenticiteit van niet door een studio (annex platenfirma) gefabriceerde muziek mee aan te geven. In de jaren negentig wordt het ongekunstelde van de doe het zelvers zelfs verheerlijkt in zogeheten lo-fi (low fidelity) (Guided By Voices).



De intello’s creëren, uit een combinatie van rock en new wave/underground hun noise rock (Sonic Youth), die op zijn beurt, in combinatie dan met synthesizers, een avant gardistische rock-muziek stimuleert, ook wel new music geheten. De links met de ‘ernstige’ avant garde zijn er (Cage, free jazz, elektronische muziek en musique concrète of muziek uit de dagelijkse omgeving (Einsturzende Neubauten)). Maar ook de Britse punk (anarchistisch, ‘do it yourself’ – vandaar ook indie-rock-, energiek, drieakkoorden-rock) is niet dood en levert in de USA een eigen variant (Green Day, Offspring). Idem voor new wave, die blijft voortleven in gothic (The Cure), vaak bombastische, galmende muziek die uitblinkt in romantiek, belangstelling voor de dood – zwarte kleding - en het occulte (Bauhaus). De vreselijk snel gespeelde punk-variant wordt dus hardcore, ook wel trash geheten (Dead Kennedys). Deze gitaarmuziek die zich niet als metal wil profileren (maar er wel de energie mee gemeen heeft) ontleent ook wel eens aan hip hop.



Een kanttekening over hoe harde rock-muziek in ideologisch vaarwater terecht kan komen: Oi, ontstaan uit de skinhead-beweging is synoniem geworden voor racisme, fascisme, seksisme en vandalisme. De straight Edge is dan weer doordrongen van een puriteins ethos (geen drank, geen drugs, geen sex) en heeft een conservatief imago in tegenstelling tot de ‘losbandige’ rock-muziek (‘sex, drugs and rock ‘n’ roll’).
Helemaal losgehaakt van de gitaar levert Europa een belangrijke inbreng via synthesizer-muziek (Kraftwerk). New age is gerelateerd aan de gelijknamige subcultuur en duidt als muziekstijl op langere, louter instrumentale, sferische synthesizer-stukken, met laag ritme, weinig percussie, stukken die schoonheid, harmonie en rust uitstralen en die tot meditatie kunnen dienen (met minimal musicinvloeden ook) (Tangerine Dream). Op zijn beurt kabbelt new age voort tot rustige ambient, een soort functionele achtergrond-muziek, maar dan niet van het Muzak-type. Ambient zou, in tegenstelling tot muzak die de omgeving enkel opsmukt, juist de omgeving tot zijn recht moeten laten komen (Brian Eno) en ademt ook minimal invloeden. Ambient wordt later in de chill out-rooms van de discotheken gecombineerd met de beat van techno of house tot ambient house (The Orb, Aphex Twin). Wanneer deze muziek uit de discotheken treedt, in combinatie met een tikkeltje jazz en spacy electronica, gekruid met Burt Bacharach-easy listening, wordt ze eind jaren negentig omschreven als lounge, een muziekvorm die verwatert tot paraplu-begrip waaronder nu alles kan wat maar enigszins rustverwekkende en/of achtergrondmuziek is. Het extatisch opgaan in de massa, met de dj als sjamaan, van de discotheek maakt nu plaats voor sociale contacten (netwerking), waarvoor de muziek in de lounge-bars een aangenaam, stijlvol-chique (Martini) decor vormt. Lounge krijgt gaandeweg de
terminologie downtempo opgeplakt, maar Barry White is een blijver in het genre. Voor de desolate, met experimentele geluiden gekruide synthesizer-muziek wordt de term industrial gebruikt, voor de dansvariant: electronic body music (Front 242).



De wereldmuziek staat ondertussen voor de fusie van westerse pop en exotische tradities, voor een globale smeltkroes, die gestimuleerd is door ondermeer Paul Simon, David Byrne en Peter Gabriel (Womad-festivals). Pure pop wordt dan weer geleverd door girl-groups (Spice Girls met hun ‘Girl Power’) en boysbands (Thake That, daarna Backstreet Boys, ’N Sync), die, omdat ze marketingproducten zijn van producers vaak maar een kort, maar lucratief leven zijn beschoren (waaruit dan eventueel solo-performers naar voor treden: Robbie Williams uit Thake That). Boysbands splitsen de ene identiteit van een act op in deelidentiteiten waarmee identificatie en projectie per groepslid mogelijk wordt.