Stel: je hebt een bepaalde melodie in je hoofd, maar je weet niet om welk lied het gaat. Je wilt graag weten welke tekst erbij hoort, wat de titel is enzovoorts. In onze informatiemaatschappij is bijna alles ‘google-baar’, maar zolang je slechts beschikt over een stukje melodie in je hoofd kom je niet veel verder. Idealiter zou je de computer een stukje toeneuriën en vervolgens alle informatie vinden die bij die melodie hoort.
Het klinkt nog als verre toekomstmuziek. Toch werd er de afgelopen jaren al hard gewerkt aan de ontwikkeling van een zogenaamde melodieënzoekmachine. En hoewel het einddoel nog niet bereikt is, zijn er al grote vorderingen gemaakt. Martine de Bruin van het Meertens Instituut vertelt over de totstandkoming van het project, de geboekte resultaten en de mogelijkheden voor toekomstig onderzoek.
Het Meertens Instituut beschikt over een grote collectie aan liederen. Ruim 125.000 liederen zijn te vinden in de Nederlandse liederenbank, van de middeleeuwen tot de moderne tijd. Je kunt er zoeken op woorden, op titel, op beginregel, maar nog niet op melodie. Voor de gebruiker zou een dergelijke toepassing ontzettend handig kunnen zijn. Maar dat niet alleen, ook onderzoekers hebben er baat bij, legt De Bruin uit. “Wat voor de onderzoekers van belang is, is bijvoorbeeld het herkennen van varianten van melodieën.”
Daarom begon het team van onderzoekers en ontwikkelaars vier jaar geleden met het opzetten van een testcorpus. Hiervoor werd gebruik gemaakt van de collectie Onder de Groene Linde. Het gaat om zo’n zevenduizend veldwerkopnamen die werden gemaakt door Ate Doornbosch voor het gelijknamige radioprogramma, dat tussen 1957 en 1994 werd uitgezonden. Doornbosch maakte opnames van luisteraars die varianten kenden op bestaande liederen. De opnames geven een mooi beeld van variatie in liedteksten die ontstaat door mondelinge overlevering.
Het klinkt nog als verre toekomstmuziek. Toch werd er de afgelopen jaren al hard gewerkt aan de ontwikkeling van een zogenaamde melodieënzoekmachine. En hoewel het einddoel nog niet bereikt is, zijn er al grote vorderingen gemaakt. Martine de Bruin van het Meertens Instituut vertelt over de totstandkoming van het project, de geboekte resultaten en de mogelijkheden voor toekomstig onderzoek.
Het Meertens Instituut beschikt over een grote collectie aan liederen. Ruim 125.000 liederen zijn te vinden in de Nederlandse liederenbank, van de middeleeuwen tot de moderne tijd. Je kunt er zoeken op woorden, op titel, op beginregel, maar nog niet op melodie. Voor de gebruiker zou een dergelijke toepassing ontzettend handig kunnen zijn. Maar dat niet alleen, ook onderzoekers hebben er baat bij, legt De Bruin uit. “Wat voor de onderzoekers van belang is, is bijvoorbeeld het herkennen van varianten van melodieën.”
Daarom begon het team van onderzoekers en ontwikkelaars vier jaar geleden met het opzetten van een testcorpus. Hiervoor werd gebruik gemaakt van de collectie Onder de Groene Linde. Het gaat om zo’n zevenduizend veldwerkopnamen die werden gemaakt door Ate Doornbosch voor het gelijknamige radioprogramma, dat tussen 1957 en 1994 werd uitgezonden. Doornbosch maakte opnames van luisteraars die varianten kenden op bestaande liederen. De opnames geven een mooi beeld van variatie in liedteksten die ontstaat door mondelinge overlevering.
