Muziekenhuis

In een ziekenhuis in Boston, Massachusetts overleed begin dit jaar een man aan een hartstilstand. Zijn hartmonitor stond uit, waardoor zijn hartstilstand te laat werd opgemerkt om er nog wat aan te kunnen doen. Waarom de hartmonitor in dit geval uitstond is onduidelijk, maar het incident heeft in Boston en omstreken een enorme discussie doen oplaaien. Over alle monitoren in een ziekenhuis, het geluid dat ze produceren en hoe effectief die overdaad aan signalen eigenlijk nog is in het aangeven van problemen in ademhaling, hartslag of de werking van een infuus.

Kakofonie

Het aantal apparaten dat geluid produceert in een ziekenhuis is enorm. Samen produceren ze een kakofonie van geluid. Waar zoveel apparaten strijden om gehoord te worden, kunnen artsen wel eens een signaal missen. Misschien horen ze de signalen niet eens meer omdat het als een soort achtergrondgeluid klinkt. En misschien, in het ergste geval, zet een arts soms wel eens een monitor uit als het gepiep teveel wordt. Dat laatste klinkt misschien overdreven, maar cijfers uit de Verenigde Staten laten zien dat er daar heel wat mensen zijn overleden omdat monitoren uitstonden. Omdat ze ‘teveel herrie maakten’ of gewoon ‘irritant waren’.

Compositie

Stel je voor dat al die herrie vervangen zou kunnen worden door muziek. Als alle vitale functies normaal zijn klinkt de muziek goed en de ruimte wordt gevuld met een mooie compositie. Maar als een van de lichaamsfuncties op een gevaarlijke manier verandert, denk bijvoorbeeld aan een sterk verlaagde hartslagfrequentie of ademhalingsproblemen, dan wordt de muziek vals. Dit is de methode die de techneut Gil Alterovitz, verbonden aan zowel Harvard als MIT (Massachusetts Institute of Technology), bezig is te ontwikkelen.

Toen Alterovitz zich realiseerde dat het voor een mensenbrein bijna onmogelijk is om de hoeveelheid informatie die in geluidsvorm op artsen afkomt te verwerken, ging hij op zoek naar een manier om de informatie anders te presenteren. Een manier waar het brein wèl wat mee kan. Hij vond de oplossing in muziek en veranderde elke piep en alarmbel in het geluid van een instrument. De hartslagmonitor door violen, de bloeddrukmonitor door cellos enzovoort. Zo stelde hij langzaam een heel orkest samen van ziekenhuisapparatuur. In de toekomst van Alterovitz luisteren artsen dus naar een concert om de medische toestand van een patiënt te beoordelen.

Nederlandse nuchterheid

Toch zie ik de muziek nog niet zo snel door de Nederlandse operatiekamers schallen. Een rondje langs de artsen die onze Nederlandse operatiekamers bemannen, leidde tot de volgende citaten: “De monitoren die wij op de OK hebben maken eigenlijk heel weinig geluid” en: “Een monitor uitzetten, dat moet je gewoon niet doen”. Daarmee in overeenkomst is er maar weinig bekend over problemen veroorzaakt door uitstaande apparatuur in Nederland. Dat wekt de indruk dat er bij ons weinig vraag is naar de methode Alterovitz. En ik ben daar eigenlijk wel opgelucht over. Want alle mooie technologie ten spijt weet ik niet zeker of ik er wel op had durven vertrouwen dat mijn dokter een viool van een cello kan onderscheiden en dan ook nog kan horen wanneer ze samen vals spelen.

Dit stuk verscheen ook op de Opiniepaginie van de Volkskrantsite