Uit de traditie van de zwarte Amerikaanse muziek worden in twee lokaties de kiemen gelegd voor nieuwe dansmuziek. In Chicago voor die van de house (de term komt van The Warehous-club met de zwarte DJ Frankie Knuckles die Philly Soul, disco, Kraftwerk en drumcomputerbreaks mixt; een andere grondlegger is DJ Farly ‘Jackmaster’ Funk). En in Detroit krijgt een killer, met synthesizerinvloeden, meer intellectualistischer, minimalistischer variant ook, de naam techno toebedacht (Juan Atkins, Derrick May, Kevin Sounderson = The Belleville Three). House en techno, instrumentale muziek met hooguit een korte tekst-sample, domineren de jaren negentig en treden uit de discotheken (waar turntablism van de DJ’s een artiesten-status krijgt) tot op de massamarkt. Tot eind van het decennium opnieuw de funk-gerichte, meer melodieuze en tekst-gedreven zwarte muziek terugkeert, die met de zogeheten R&B een zeer studiogerichte, ‘gehakte’ stijl levert (ritme wordt mee instrumentaal ondersteund; de melodie wordt geleverd in breakbeats) (Destiny’s Child, TLC). R&B is een vrouwelijke aangelegenheid tegenover het macho-mannenbastion van de rap.
House deelt zich op in een groot aantal stijlen (zo de afsplitsing in blanke, Europese varianten met meer electronica – eigenlijk is de Belgische New Beat een voorloper). Nederland kent zijn ultra-tempo gabber. Maar het heimwee naar deep house, de originele Chicago-sound blijft. The Orb, Underworld en The Prodigy brengen de blanke touch in de house én op het podium.
Ambient gedijt verder in het new age-gedachtengoed; trance is dan weer verbonden met goa, een uit de
Indische deelstaat Goa stammende subcultuur met nachtenlang dansen in een fluo-omgeving, waarbij de trance gestimuleerd wordt door druggebruik. ‘Progressievere’ goa wordt gaandeweg ook omschreven als psytrance. Minimalistische techno wordt ook aangeduid met clicks & cuts.Wat vroeger een instrumental werd geheten wordt nu omschreven als ‘audio-‘ of ‘soundscapes’. Voor clicks ‘n’ cuts vindt men ook verwante termen als bliep, bedroom music, glitchcore, illbient, cyberdelia, indietronic(a). Techno met groove of breakbeats gecombineerd levert technodub. Dergelijk amalgaam van genres wordt graag avantgardetechno geheten en geplaatst tegenover de commerciële dans-produkties. In 2003 vallen in het dansgenre nog termen als: breakcore, acidcore, hardtek en etnodance.
Een muzikologische voetnoot: in house wordt elke tel van de viervierde maat benadrukt (zoals in marsmuziek), met tussentijd door de hi hat, terwijl in rock ‘n’ roll de tweede tel wordt benadrukt (backbeat), in ska en reggae de tweede tel en waarbij de eerste niet wordt bezet (afterbeat), maar vaak
wordt ingekleurd door de ritmegitaar. Hip hop of rap is evenmin als de (commerciële) house in de jaren negentig uit de hitparades te branden. Via zijn break beats en met zijn techno-invloeden stimuleert hip hop echter een nieuw genre van zwarte muziek, dat als jungle wordt omschreven, en dat in Londen ontwikkeld is uit de hardcoretechno en de breakbeats – dat zijn versnelde ritmes uit de hip hop – en ook invloeden meepakt uit de ska/dub geëvolueerde ragga. Deze jungle wordt weer verblankt in de zogeheten ‘intelligent’ drum and bass (Goldie, Underworld). Uit dezelfde bronnen, maar met een snuifje jazz dance gekruid en
evoluerend naar chemical (Chemical Brothers) of big beats is de triphop (die van jungle en drum and bass verschilt door minder snelle en gevarieerde ritmepatronen). Triphop staat voor langzame, veelal instrumentale tracks met dub-effecten, op het grensgebeid tussen hiphop, ambient en jazzdance (Portishead). Als triphop gesofisticeerd, jazzy en laidback is, wordt de rauwe, energieke variant dan weer als big beats benoemd (The Prodigy, Chemical Brothers).
