maandag 2 februari 2015

De beat explosie (1964-1969)

Na de knusse, arbeidzame jaren vijftig begint Nederland te veranderen. West-Europa is de klap van de Tweede Wereldoorlog te boven en de economie groeit. Nieuwe statussymbolen doen hun intrede: de koelkast, de wasmachine en de televisie. De babyboomers, de vele kinderen die na de bevrijding in 1945 zijn geboren, bereiken de puberleeftijd en gaan op zoek naar idolen: The Beatles, The Rolling Stones en Bob Dylan. Het zakgeld van de gemiddelde tiener is net voldoende om één keer per maand je favoriete liedje op een 45 toeren singletje te kunnen kopen. Dat wordt helemaal grijsgedraaid op een koffergrammofoon. Hoe groot die nieuwe jeugdcultuur is, blijkt op 6 juni 1964 als The Beatles een rondvaart doen door de Amsterdamse grachten. De hele stad is uitgelopen en het wordt een enorm volksfeest.
Beatstad Den Haag



In het begin van de beatmuziek zijn het vooral Haagse bands die doorbreken. The Motions en de Golden Earrings gaan voorop, gevolgd door Q65, Sandy Coast en Tee-Set. Rond de boulevard van Scheveningen zijn veel clubs met live-muziek, waar deze Haagse bands tot ontwikkeling kunnen komen. Belangrijk is ook de nabijheid van Radio Veronica, die voor de kust van Scheveningen voor anker ligt. Veel van de medewerkers van dit station komen uit Den Haag. Er breken echter ook bands uit andere regio’s door: ZZ & De Maskers, The Outsiders en Het uit Amsterdam, The Shoes (Leiden), The Zipps (Dordrecht), The Ro-d-ys (Oude Pekela) en The Buffoons (Twente).

Generatiekloof

De eerste popmuziek klinkt tamelijk onschuldig, maar dat blijft niet lang zo. De grotere welvaart en de opkomst van de massamedia zorgen ervoor dat jongeren anders opgroeien dan hun ouders. De nieuwe generatie begint kritische vragen te stellen, o.a. over het nut van de groeiende welvaart en de geweldadige oorlog die de ‘heilige’ Amerikanen op dat moment in Vietnam voeren en. Dit leidt tot een verwijdering die de generatiekloof wordt genoemd. In dit conflict speelt popmuziek een grote rol. Helemaal als in augustus 1964 een optreden van The Rolling Stones in het Kurhaus in Scheveningen totaal uit de hand loopt. De kranten spreken schande over de opruiende muziek van de Stones en het gedrag van hun fans. De belangrijkste bron van ergernis is echter het lange haar van de beatmuzikanten en hun fans. Halverwege de jaren zestig leveren jongeren iedere dag strijd met hun ouders en leraren om met zo lang mogelijk haar door het leven te kunnen gaan.



Rock

De introductie van de anticonceptiepil betekent een ommekeer op seksueel gebied. Voor het eerst is de vrouw baas in eigen buik. Op het hoogtepunt van de seksuele revolutie zijn de popmuzikanten de sekssymbolen van hun tijd. Halverwege de jaren zestig doen ook drugs hun intrede in de popmuziek. De invloed van de zwarte muziek (blues, soul) wordt groter en de muziek krijgt een meer experimenteel, psychedelisch karakter. Na beat is rock het toverwoord. De Golden Earrings groeien mee met hun tijd en worden als Golden Earring Nederlands rockband nummer één.

Rock waaiert al snel uit in een groot aantal substromingen. In elke vertakking heeft Nederland wel een succesvolle eigen vertegenwoordiger: bluesrock (Cuby & The Blizzards), psychedelische rock (Group 1850), countryrock (CCC Inc), symfonische rock (Ekseption) en hardrock (Cosmic Dealer). Het zijn ook de jaren van de grote gitaarhelden: Jimi Hendrix en Eric Clapton. Hun Nederlandse collega’s zijn Eelco Gelling (Cuby & The Blizzards) en Jan Akkerman (The Hunters, Brainbox, Focus).



Eind jaren zestig is popmuziek gemeengoed en treedt in elk dorp op zaterdagavond wel een band op. De verspreiding van popmuziek wordt het best geïllustreerd door de eerste popfestivals. Woodstock brengt in 1969 een half miljoen jongeren op de been. Het Hollandse equivalent Kralingen vindt plaats in de zomer van 1970 en trekt zo’n honderdduizend bezoekers. Al snel heeft elk dorp zijn eigen festival. Enkelen groeien uit tot jaarlijks terugkerende fenomenen, zoals Pinkpop en Parkpop.