donderdag 23 juni 2016

Moontan



Toen de leden van Golden Earring in de zomer van 1973 een single van hun nieuwe album moesten kiezen, pleitte drummer Cesar Zuiderwijk voor 'space ballad' The Vanilla Queen. Anderen zagen meer in de rocker Candy's Going Bad. Niemand dacht aan Radar Love....

Omdat dat nummer live zo goed werd ontvangen, dook het op 25 augustus 1973 toch als single op in de Nederlandse Top-40. Een dag eerder was de lp verschenen die de lange versie bevatte: Moontan.

Hen slepende conflict (lees: financiële geschillen) tussen de band (met name songschrijver George Kooymans) en de maatschappij die de uitgeefrechten bezit: Red Bullet, het bedrijf van platenbaas Willem van Kooten, zijn opgelost, zo zeggen beiden, maar Kooymans vindt dat Red Bullet liefdeloos met de Earring-catalogus omspringt. Van Kooten laat weten dat hij wel voor een mooie heruitgave te porren was geweest, maar Kooymans niet. Een klassiek geval van welles-nietes, dat ook verklaart waarom Moontan niet tot de Nederlandse Classic Albums-afleveringen van de VPRO hoorde. Het is een droeve toestand. Dat Radar Love de internationale doorbraakhit van de Haagse rockband werd en een mondiale rockklassieker zou blijven, is wel bekend. Het sterke Moontan werd toch al door die hit overschaduwd - en blijft nu wegens bonje achter slot en grendel. Zo zou je bijna vergeten dat we het hier hebben over, met enige afstand, het succesvolste Nederlandse album over de grens: 'goud' in de VS én Canada, onder meer.

Een exact verkoopcijfer is niet te geven, zegt Van Kooten. 'Dat is vaak zo met albums uit die tijd. Niemand weet het meer. Maar ga gerust uit van tweeënhalf miljoen, dat getal is eerder te laag dan te hoog. Moontan verkocht meer dan een miljoen in Noord-Amerika, een paar honderdduizend in Engeland, vele honderdduizenden in de Duitstalige landen, honderdduizend in Nederland, maar het liep ook als een tierelier in Scandinavië, Spanje en Australië. We verkopen 'm nog steeds. Dagelijks.'

Golden Earring was bij het aanbreken van 1973 groot in Nederland en Duitsland, maar wilde voet aan de grond in de Engelstalige wereld. Eerdere albums waren in de VS uitgebracht, maar Seven Tears (1971) en Together (1972) niet, een frustrerende stap terug, waarna de band besloot de tijd te nemen voor het beslissende nieuwe album. Dat het in Engeland zou verschijnen, was al duidelijk: een Europese tournee als voorprogramma van The Who had een Brits contract opgeleverd bij het Track-label.

De groep maakte demo's in Blaricum en nam het album op in de Phonogramstudio in Hilversum. Met synthesizers werd een weids, gelaagd en futuristisch spacerockgeluid neergezet. Het schrijven van de teksten liet Kooymans voor het eerst over aan frontman en native speaker Barry Hay, die de Earring tekstueel naar een hoger plan tilde: in de VS zouden Radar Love, maar ook Candy's Going Bad en The Vanilla Queen, worden geprezen om hun verhalende teksten. Moontan markeert de geboorte van Hay en Kooymans als songschrijversduo.

Radar Love werd nummer één en sloeg in november ook aan in Engeland: een zevende plaats, meer dan een kwart miljoen verkochte singles, twee succesvolle tournees.



In 1974 was de VS aan de beurt, maar Amerika zou een ander Moontan te horen krijgen dan Europa: de band besloot Just Like Vince Taylor en de zwakke zuster van de plaat, Suzy Lunacy (Mental Rock), te schrappen en te vervangen door een lange, nieuw opgenomen versie van de oude livefavoriet Big Tree, Blue Sea (1970), met een consistenter, beter album als resultaat. Ook dat helpt niet: er zijn twee Moontans - en de Amerikanen hebben de beste.

De Amerikaanse versie kreeg zelfs een andere hoes. De originele foto van een naakte danseres met veren (idee van Barry Hay, foto van Ronny Hertz) was in landen als Spanje al ietwat gekuist, maar stuitte in de VS op zo veel weerstand dat MCA (tot woede van de band) voor een nieuwe, neutrale hoes koos: een foto van een oor met gouden oorring.

Zo werd Moontan een album met een op verschillende manieren gespleten identiteit, maar het klom wel naar de 12de plaats in de Amerikaanse albumlijsten. Op 9 oktober 1974 was het feest, na afloop van een optreden in het Californische Long Beach: goud, ruim een half miljoen verkochte exemplaren - en dat was nog maar een tussenstand.

Radar Love werd, anders dan Venus van Shocking Blue in 1970, géén nummer-1-hit in de Billboard Hot 100 (de single bleef steken op plaats 13), maar zou toch het beroemdste stukje Nederlandse popmuziek worden. Geen andere Nederlandse song is wereldwijd zo vaak op de radio en wordt zo vaak op verzamel-cd's gezet. In de VS, Canada én Australië werd het, vrij onlangs nog, verkozen tot ultieme 'car classic'. In de Britse verkiezing van het autoprogramma Top Gear moest de Earring Don't Stop Me Now van Queen voor zich dulden.

Op Moontan zijn de stemmen van twee bekende Nederlandse vrouwen te horen. De vrouwenstem in Are You Receiving Me is van de 24-jarige Patricia Paay. Nog moeilijker te herkennen is Sandra Reemer, die in 1972 als 21-jarige namens Nederland aan het Eurovisie Songfestival had meegedaan. Golden Earring vertraagde een opname van haar stem en verwerkte de sample in The Vanilla Queen.