Glooiende heuvels met hier en daar velden vol gele zonnebloemen: de omgeving van Montalcino is een lust voor het oog. De wijngaard waar Giancarlo Cignozzi zijn wijnen maakt ligt even buiten het dorp en is ook nog eens een lust voor het oor. Want boven de rijen druivenstruiken uit steken tientallen boxen waaruit de zachte noten van klassieke muziek klinken. Welkom in Il Paradiso di Frassina.
Giancarlo Cignozzi - een voormalige advocaat van halverwege de zestig - kocht deze wijngaard van vier hectare zo’n tien jaar geleden. „Ik had ooit gelezen over Chinese experimenten met muziek en planten. Toen ik dit bedrijf overnam, dacht ik: Waarom ga ik dat niet eens uitproberen?” Cignozzi plaatste hier en daar een box en liet Vivaldi, Bach, Mozart en Haydn door de wijngaarden klinken.
De wijnmaker zegt al snel een effect van de geluidsgolven op de planten te hebben gezien: volgens hem groeiden ze sneller, droegen ze meer vrucht en hadden ze meer bladeren. Terwijl Cignozzi zijn Sangiovese-druiven inspecteert en het zweet van zijn voorhoofd veegt, vertelt hij opgetogen over zijn bevindingen.
„De vibraties van de geluidsgolven doen mensen goed. Denk maar aan chirurgen die meer muziek en minder verdoving bij hun operaties gebruiken. Ik ben ervan overtuigd dat ook planten baat hebben bij muziek. Ik constateer dat mijn druiven eerder rijpen, wel zo’n twee weken. Dat is buitengewoon belangrijk voor een wijnmaker. Als hij eerder kan oogsten, kan hij de schadelijke effecten van regen en hagel in de herfst vóór zijn.”
Wanneer Cignozzi zijn collega-wijnmakers uit de streek spreekt, ziet hij vooral meewarig geglimlach. Maar de universiteit van Florence kreeg in 2005 belangstelling voor hem en ging zijn wijngaarden observeren. En vorig jaar sloot de eigenaar van een groot Amerikaans bedrijf dat geluidsapparatuur maakt zich bij het muzikale project aan. De fabrikant werd sponsor en zette 48 boxen in een wijngaard van anderhalve hectare.De Toscaanse wijnmaker besloot om in die gaard alleen werk van Mozart te laten horen. „De muziek van Mozart is elegant, opgewekt en geometrisch. Dat is precies wat de planten nodig hebben. Ze houden van geluidsgolven die zacht zijn, die niet over de vijftig decibel gaan”, zegt Cignozzi. Muziek van Madonna of U2 zou volgens hem niet werken. „Van constante, agressieve muziek wordt een mens knettergek. Dieren en planten ook.”
Sinds de 48 boxen in de ’Mozart-wijngaard’ staan, is de universiteit van Florence met een wetenschappelijk onderzoek begonnen. Dat zal drie jaar duren; het Amerikaanse bedrijf financiert het met 150.000 euro. Professor Stefano Mancuso, die aan de landbouwfaculteit doceert, leidt die studie. Hij noemt zich een ’plantaardig neurobioloog’ en trekt nu al een voorzichtige conclusie: „De struiken in de Mozart-wijngaard zijn gezonder dan de andere struiken. Ze lijken minder te worden aangetast door bacteriën, insecten en schimmels.”
Giancarlo Cignozzi beweert in zijn Mozart-wijngaard slechts een kwart van de hoeveelheid bestrijdingsmiddel te hoeven gebruiken die hij in de rest van zijn gaarden inzet. „Dat is natuurlijk buitengewoon positief”, zegt hij. „Chemische middelen zijn slecht voor de natuur en ons lichaam. Als we dankzij muziek het gebruik ervan kunnen verminderen, zou dat een mijlpaal zijn.”
