Er wordt binnen de Muziekpsychologie steeds meer bekend over de werking van muziek in het brein. Muziek wordt gevormd in de hersenen. Voordat het in de hersenen terechtkomt is muziek geluid. Geluid zijn trillingen die door het trommelvlies worden waargenomen. Het brein maakt (oftewel onze hersenen maken) daar muziek van. Dit artikel gaat hierover.
Het brein werkt crosslateraal. Dat betekent dat de linkerhersenhelft de rechterkant van het lichaam bestuurt en andersom.
De linkerhersenhelft is de logische, analyserende, rationele, verbale kant, de rechterhersenhelft heeft te maken met intuïtie, is non-verbaal, synthetisch. Dit is een zeer vereenvoudigd model. Dit wordt duidelijk bij het volgende voorbeeld: bij het analyseren zijn beide hersenhelften nodig, evenals bij abstract denken.
Muziek legt verbindingen tussen beide hersenhelften. Dit gebeurt niet alleen bij het musiceren of verwoorden van muziek, maar ook in het muziek luisteren: bij consonante akkoorden is vooral de rechterhersenhelft actief en bij dissonante akkoorden de linker. Complexe muziek wordt dus door het gehele brein ontvangen, en meer eenvoudige muziek alleen door de rechter hersenhelft. Muzikale training zorgt ervoor dat sommige rechterhersenhelft georiënteerde processen naar de linker hersenhelft worden overgebracht. Dit gebeurt vooral als muzikanten leren te praten en te denken over muziek in linguïstische termen.
In het brein bevinden zich verschillende plaatsen die bij het muziek luisteren of maken geactiveerd worden. Zo worden er niet alleen verbindingen gelegd tussen rechter en linker hersenhelft, maar ook tussen hersendelen voor en achter in het brein.
De verschillende hersenen hebben verschillende functies. Sommige delen zijn meer gericht op de emotie, andere op de klankverwachting, andere op motorische reacties en weer andere gericht op analyseren, herinnering, of musiceren.
Het muziekonderwijs kan hierbij aansluiten. Welk deel van de hersenen heeft welke soort taken? Mensen denken en voelen, maar in de educatie wordt er voornamelijk aandacht besteed aan het denken. Maar de meeste beslissingen worden gebaseerd op beide, daarom zou het goed zijn ook in het onderwijs het voelen meer aan bod te laten komen. De rechter, holistische hersenhelft komt minder aan bod in het onderwijs terwijl deze in het dagelijks leven net zo belangrijk is. Muziekeducatie verbeterd het crosslaterale denken. Muziek is dus een unieke scholing voor het brein. Boeken die op het brein en muziekonderwijs ingaan zijn bijvoorbeeld klanksporen of the sounding symbol.
Muziek legt unieke verbindingen in de hersenen. Bij muziek wordt ook de meer holistische hersenhelft aangesproken (de rechter) terwijl deze in het onderwijs vaak niet aan bod komt. Toch heeft de mens in het dagelijks leven deze hersenhelft net zo nodig als de linker. Muziek zou dus een belangrijke plaats in het onderwijs moeten innemen.
Het brein werkt crosslateraal. Dat betekent dat de linkerhersenhelft de rechterkant van het lichaam bestuurt en andersom.
De linkerhersenhelft is de logische, analyserende, rationele, verbale kant, de rechterhersenhelft heeft te maken met intuïtie, is non-verbaal, synthetisch. Dit is een zeer vereenvoudigd model. Dit wordt duidelijk bij het volgende voorbeeld: bij het analyseren zijn beide hersenhelften nodig, evenals bij abstract denken.
Muziek legt verbindingen tussen beide hersenhelften. Dit gebeurt niet alleen bij het musiceren of verwoorden van muziek, maar ook in het muziek luisteren: bij consonante akkoorden is vooral de rechterhersenhelft actief en bij dissonante akkoorden de linker. Complexe muziek wordt dus door het gehele brein ontvangen, en meer eenvoudige muziek alleen door de rechter hersenhelft. Muzikale training zorgt ervoor dat sommige rechterhersenhelft georiënteerde processen naar de linker hersenhelft worden overgebracht. Dit gebeurt vooral als muzikanten leren te praten en te denken over muziek in linguïstische termen.
In het brein bevinden zich verschillende plaatsen die bij het muziek luisteren of maken geactiveerd worden. Zo worden er niet alleen verbindingen gelegd tussen rechter en linker hersenhelft, maar ook tussen hersendelen voor en achter in het brein.
De verschillende hersenen hebben verschillende functies. Sommige delen zijn meer gericht op de emotie, andere op de klankverwachting, andere op motorische reacties en weer andere gericht op analyseren, herinnering, of musiceren.
Motorische cortex (cortex is hersenschors)
Wordt gebruikt bij beweging, meetikken, dansen, het bespelen van een instrument.
Zintuiglijke cortex
Tactiele feedback van het bespelen van een instrument en dansen.
Auditieve cortex
Hier worden de eerste stadia van het luisteren naar geluid, de perceptie en het analyseren van tonen verwerkt.
Prefrontale cortex
Zorgt voor het creëren van klankverwachting, schending en bevrediging van verwachtingen.
Cerebellum (kleine hersenen)
Beweging zoals bijvoorbeeld het meetikken met de voet, dansen, bespelen van een instrument. Maar de kleine hersenen zijn ook betrokken bij de emotionele reacties op muziek.
Visuele cortex
Muziek lezen, kijken naar de bewegingen van de uitvoerder (ook naar die van zichzelf).
Corpus Callosum
Deze verbind de rechter en linker hersenhelft.
Hippocampus
Het geheugen voor muziek, muzikale ervaringen en contexten.
Nucleus accumbens (aanliggende kern)
Zorgt voor emotionele reacties op muziek.
Amygdala
Zorgt voor emotionele reacties op muziek.
Muziek legt unieke verbindingen in de hersenen. Bij muziek wordt ook de meer holistische hersenhelft aangesproken (de rechter) terwijl deze in het onderwijs vaak niet aan bod komt. Toch heeft de mens in het dagelijks leven deze hersenhelft net zo nodig als de linker. Muziek zou dus een belangrijke plaats in het onderwijs moeten innemen.
