zaterdag 13 juni 2015

Les Paul

De Amerikaanse gitarist en gitaarbouwer Les Paul overleed in augustus 2009 op 94-jarige leeftijd aan een longontsteking. Les Pal was een van de meest invloedrijke muzikale pioniers van de twintigste eeuw: hij verbeterde de elektrische gitaar. De elektrische gitaar werd mede door zijn innovaties het belangrijkste instrument van de jaren zestig.

Les Paul, wiens werkelijke naam Lester William Polfuss was, werd in juni 1915 geboren in Waukesha, Wisconsin. Na een verhuizing naar Chicago werkte Les Paul met verschillende bandjes. Hij speelde in deze jaren hillbilly als Hot Rod Red en Rhubarb Red. In 1936 begon hij met de band Les Paul Trio, waarin onder meer Jimmy Atkins, de broer van Chet Atkins, en Ernie Newton speelden. Een jaar later vestigde hij zich in New York. Later zou hij vooral jazzcoryfeeën begeleiden. Het publiek in Nederland kent Les Paul vooral door zijn hits uit de jaren vijftig waarop zijn vrouw Mary Ford (1925-1977) zong: How high the moon, The word is waiting for the sunrise, Tennessee walz en Vaya con dios.



Les Paul begon in de jaren dertig te experimenteren met elektrisch versterkte gitaren. In 1934 bouwde hij zijn eerste pickup en in 1941 bouwde hij zijn eerste gitaar met een massieve klankkast. Deze eerste elektrische gitaar kreeg de naam Log (houten plank). Uiteindelijk resulteerde zijn experimenten met gitaren in een prototype van massief materiaal, dat in 1952 voor het gitaarmerk Gibson in productie werd genomen. Deze Gibson Les Paul wordt in vernieuwde versies tot op de dag van vandaag gemaakt.

In 1945 bouwde Les Paul in zijn garage in Los Angeles zijn eerste opnamestudio. Daar ontwikkelde hij technieken die nu tot de standaard studiogrepen behoren als 'multitracking' (meer sporen opname) en 'sound on sound' (geluid op geluid). Ook 'tape delay', het afspelen van eerder opgenomen geluid, was een vinding van Les Paul. Deze techniek vormde ook de basis voor de 'echo delay'. Door het toevoegen van of vertragen van een zangstem of het geluid van een instrument kon een voller geluid worden gecreëerd. Later zou deze techniek geperfectioneerd worden door Phil Spector, die er een muur van geluid mee samenstelde.

Door de gitaarpatenten was Les Paul een rijk man geworden. Bovendien bracht de naar hem genoemde Gibson Les Paul hem aanzien als gitarist. Les Paul werd een veelgevraagd begeleider van jazzvocalisten. Hij speelde met de Andrews Sisters, Bing Crosby en andere grootheden. Na zijn scheiding van Mary Ford vormde hij een duo met countrygitarist Chet Atkins. Tot op hoge leeftijd speelde Les Paul elke maandag in de jazzclub Iridium in New York.