zondag 17 februari 2013

Beat (2)

Begin '64 is de Amerikaanse (blanke) muziekscene behoorlijk ingedut. De surfrage is uitgewoed en The Beach Boys zoeken andere onderwerpen om over te schrijven, auto's en meisjes bijvoorbeeld. De hitparades staan vol pre-fab artiesten die van muziek worden voorzien vanuit de Brill Building in New York, waar alle muziekuitgevers huizen. Daar schrijven tussen negen en vijf Gerry Goffin en Carole King, Barry Mann en Cynthia Weill, Howard Greenfield, Neil Sedaka en tientallen anderen in kleine kamertjes met alleen een piano honderden hits. Zelfstandig werkend, maar niet minder productief, is het duo Burt Bacharach en Hal David. Grote hitmakers zijn ook The Four Seasons (Sherry, Big Girls Don't Cry).

Na de droefenis over de moord op president John F. Kennedy kunnen de Verenigde Staten begin '64 wel een verzetje gebruiken.

Dat komt er in de vorm van een britse invasie, aangevoerd door The Beatles, de Stones en de Dave Clark Five. Het optreden van de Fab Four in de Ed Sullivan Show inspireert talloze Amerikaanse jongeren tot het zelf beginnen van een beatband, zoals The Byrds, The Beau Brummels (Laugh Laugh, Just A Little), The McCoys (Hang On Sloopy, met Rick Derringer), The Knickerbockers (Lies) en The Leaves (Hey Joe). Zelfs folkie Bob Dylan gespt een elektrische gitaar om, gevolgd door The Turtles (Happy Together, Elenore; met Mark Volman en Howard Kaylan-vanaf '70 bij Frank Zappa, daarna solo als Flo & Eddie), The Fugs, The Mamas & The Papas en The Lovin'Spoonfull.



In de Verenigde Staten wordt de beat al snel vercommercialiseerd met Paul Revers & The Raiders (Kicks, Hungry), Tommy James & The Shondells (Hanky Panky, Mony Mony), The (Young) Rascals (Good Lovin', Groovin', People Got To Be Free), The Association (Cherish, Windy), Sonny & Cher en The Monkees. Maar in talloze garages gaan groepen als The Sonics en The Electric Prunes juist een tegenovergestelde richting op en ontwikkelen een nieuw genre: Psychedelica. Pre-Echo's daarvan klinken door in hits uit '66 van de Bobby Fuller Four (I Found The Law), The Mysterians (96 Tears) en The Left Banks (Walk away Renee).

Andere landen

Ook buiten Engeland en de Verenigde Staten slaat beat in als een bom en richten talloze jongeren een band op. Them uit Ierland (met Van Morrison) zit nog dichtbij de bron, wat niet gezegd kan worden van de Australische Bee Gees en The Easybeats (Friday On My Mind), The Spiders (Japan), Los Shakers (Mexico) en Les Lutains (Canada). Ook in vrijwel ieder Europees land duiken beatgroepen op: The Cousins, The Pebbles, The Skakespeares (Belgie), The Rattles, The Lords (West Duitsland), Los Bravos, Los Brinkos (Spanje), The Beefeaters, Sir Henry & His Butlers (Denemarken), Ola & The Janglers, The Hep Stars, The Tages (Zweden), Les Sauterelles (Zwitserland). In Italie (Adriano Celentano) en Frankrijk (Johhny Haliday, Michel Polnareff) zijn het vooral solisten die zich met beat bezig houden.



Ook Nederland kent een omvangrijke beatscene.

Het internationale succes van de beatmuziek maakt het voor Britse bands die in eigen land niet aan de bak komen, mogelijk elders hun brood te verdienen. The Scorpions en The Primitives in Italie, Tony Sheridan en de Liverbirds in West Duitsland. De romantiek van de beatperiode blijft ook latere generaties aanspreken. Opmerkelijk bewijs daarvan is het grote aantal jongeren bij de talloze Back To The Sixties-festivals, waar grootheden uit die tijd met stramme leden hun oude hits nog eens afdraaien.

De Beat is ook van onvloed op veel garagebands die in de loop van de jaren tachtig opduiken. Daarnaast ontstaat er een internationaal netwerk van bands, fanzines en kleine labels, waarin het natuurgetrouw kopieren van het jaren-zestig geluid centraal staat. In Engeland zijn The Prisoners hierin toonaangevend; in Nederland de Vera-krant (huisorgaan van het gelijknamige Groningse jongerencentrum) en het in Utrecht gesitueerde Kelt Records, dat platen uitbrengt van onder meer The Other Side en The Kliek.

Incidenteel profileren zich ook buiten dat circuit groepen met een sterk door de beat beinvloede sound (Badfinger, The Raspberries, The Rousers, The Keys, The Headless Horsemen). Midden in de jaren negentig duiken er weer opvallend veel nieuwe jonge Beatbands op:

The Kaisers (Schotland), Mystreaded (Engeland), The Aardvarks, The Kwyet Kinks (Denemarken), The Loved Ones (Verenigde Staten) en The Fall-Outs.

Hun Nederlandse equivalenten zijn The Ace-Tones (Delft), The Firebirds (Groningen), The Beatkings, The Perverts (Rotterdam), Kek '66 (Amsterdam), The Schizofrenics, Misselijk (Utrecht), The Mot Squad, The Riddlers, The Budgetics, The 1-2-5 (Gouda), The Mashed Potatoes (Noordwijk) en de Sgeurvreters (Haarlem). De vaak alleen op vinyl verschijnende platen van deze bands zijn terug te vinden op labels als Estrus (Seattle), Norton (New York), Get Hip (Pittsburg), Munster (Madrid), Phonogram (Utrecht) en Kogar (Groningen).



Muzikaal verwant zijn de acts die zich bezighouden met de halverwege de jaren negentig weer populaire surfmuziek. Ook in de Britpop klinkt de invloed van de beat duidelijk door. Zo Start Kula Shaker haar carriere in het voorprogramma van Mystreaded en The Aardvarks en is hun hituitvoering van Hush gebaseerd op die van The Prisoners. De Amerikaanse beatperiode staat centraal in de film That Thing You Do ('96) van acteur Tom Hanks, die als lid van The Wonders zelf ook de soundtrack produceert.