zondag 24 februari 2013

Suzanne



'Suzanne' is een bewerking van een liedje van Leonard Cohen. Het is wel aardig om te weten dat het eerst een gedicht was, en dat Cohen het niet voor zichzelf op muziek zetten, maar voor zangeres Judy Collins, in 1966. Nog aardiger is het om te weten dat het vage en dromerige lied wel degelijk teruggaat op een duidelijke aanleiding. Cohen trok in de zomer van 1965 een tijdlang op met ene Suzanne Verdal McCallister. Zij was een wat mysterieus en zweverig hippiemeisje, en dat was ze nog steeds toen ze in 1998 geïnterviewd werd door de BBC-radio: een danslerares en massage-therapeute, wonend in een kleine woonwagen, samen met haar zeven katten. Zij vertelde toen over haar jonge jaren in Montreal en over haar krakkemikkige huisje op de oever van de Saint-Lawrence-rivier. ''There was so much energy snd sharing and inspiration and pure moments and quality times together on very little or no money.'' In die paradijselijke, half-religieuze hippiesfeer dook Leonard Cohen op, maar zonder er helemaal in op te durven gaan – zoals uit zijn gedicht al bleek.

In het Engels gaf Suzanne haar vriendje vaak thee en sinaasappelen: ''And she feeds you tea and oranges / that comes all the way from China.'' 'Oranges' zijn sinaasappelen en die komen inderdaad helemaal uit China, zoals het woord al zegt: 'China's-appelen'. Van die thee en die sinaasappelen maakte vertaler Rob Chrispijn indertijd ''pepermuntjes / want ze geeft je graag iets tastbaars.'' Dankzij het interview weten we nu dat het geen gewone sinaasappelen waren. ''We had tea together and mandarin oranges'', vertelde de echte Suzanne. Mandarijnen dus. Ook dat woord verwijst naar de Chinese herkomst. Als Chrispijn dat meteen had geweten, had hij voor zijn bewerking geen pepermuntjes hoeven te verzinnen. Hij had in de citrussfeer kunnen blijven. Evenveel lettergrepen, hetzelfde woordaccent. Zing maar mee, op zijn Herman van Veens: ''En ze geeft je graag mandarijntjes / want ze geeft je graag iets tastbaars.'' Veel gezonder ook.